Lubbers en de muzelmannenbom (011)
donderdag 13 oktober-2005
Als er één was die exact van hoed en rand wist in de nucleaire affaire waarin Slobodan Mitric tijdelijk een rol mocht spelen dan was het wel Giesberts. Op de site van De Morgenster staat beschreven hoe de man die in januari 1985 bij Lubbers thuis de eisen van de Montenegrijnse karateka op tafel legde bij de niet zo zuinige affaire betrokken raakte. Hoe hij via de mega-zwendelaar Guido Haak in Libanon kennismaakte met de Palestijnse zakenman Hassan Zubaidi. En later ook met diens partner Rifat Assad, het toenmalige hoofd van de Syrische geheimedienst en de oom van de huidige Syrische president. Dat was op Cyprus. Want zowel Zubaidi als Assad maakten van meet af aan deel uit van de Middenoostelijke delegatie bij de opeenvolgende geheime besprekingen met de afvaardiging van het Nederlandse bedrijfsleven, waarover Mitric repte in zijn brieven aan premier Lubbers.
Wij zijn er nooit exact achter gekomen welke Nederlandse bedrijven (buiten Ballast Nedam en Hollandia Kloos die Giesberts noemde) allemaal wilden meesmikkelen van de geplande verrijkingsdeal met Urenco in de vorm van compensatieorders. Maar in onze moeizame dialogen met de Nederlandse intermediair vielen in de loop der jaren wel de namen van de twee luitjes die aan het hoofd stonden van de hebberige Nederlandse club: Van Schaik en Lubbers.
Over de vraag om welke Van Schaik het ging was Giesberts wat minder expliciet, maar uiteindelijk werd het duidelijk dat het om ir. J.J. van Schaik moest gaan, geen onbekende bij zowel Koninklijke Shell als bij het Amsterdamse ingenieursbureau Comprimo. Comprimo? Juist. Hetzelfde bedrijf dat in diezelfde jaren een stiekeme rol speelde bij de uitbouw van de nucleaire speeltuin van dr. Qadeer Khan in Pakistan.
Ook over de vraag welke Lubbers op Cyprus in het veld was toonde Giesberts zich weinig toeschietelijk. Wij suggereerden Rob, maar Giesberts noemde bij een enkele gelegenheid de naam van Paul (1). Jammer, maar door de begrijpelijke terughoudendheid van Giesberts zijn we daar niet echt uitgekomen.
Van Schaik en Lubbers werden op Cyprus gesteund door een leuke batterij van deskundigen. Het ging per slot niet om niks. Bij dit soort deals kon het in die jaren zwaar onder vuur liggende Iran, waarvoor het verrijkte uranium bestemd was, niet zomaar een kluitje poen naar Nederland overmaken en thats it. Er werd een alleraardigst stelsel aan compensatieorders in elkaar gefrutseld voor een hele reeks Nederlandse bedrijven, die daarvoor bedragen zouden incasseren die ruim boven het normale plafond lagen. Wat er met de overflow moest gebeuren moge duidelijk zijn.
Dat de gefaseerde onderhandelingen niet gladjes verliepen is een understatement. Giesberts:
Echt makkelijk ging het niet. Op een bepaald moment zag Van Schaik het niet meer zitten. Hij riep: Wat moet ik hemelsnaam doen? . Na intern overleg besloot hij alles af te laten ketsen. Paniek natuurlijk. De vergadering werd geschorst, maar na een tijdje toch weer voortgezet. Toen was er ruggespraak gehouden met de respectievelijke achterbannen en kon een nieuwe deal worden gesloten. Het waren even heel enerverende momenten.
Hebben wij voor deze charade op Cyprus maar één bron. Nee, twee. De andere komt volgende keer aan het woord. Dus stay flabbergastedly tuned.
(1) Zie noot 1 van aflevering 10
