De Beverwijk files (014)

Hebben we nooit geleerd op school. Dat zich in ons land achter de duinen een geweldig reservoir aan rotsige bodem heeft opgestapeld. Waarop bijvoorbeeld verhalen over de internationale nucleaire intriges waarbij Nederland betrokken is geweest hopeloos te pletter vallen. Verhalen die nou eens niet uit de bek van de door Amerikaanse en Britse denktanks gefinancierde Bellingcater kwamen, maar rechtstreeks uit de bek van verschillende paarden. Van mensen die zelf betrokken waren bij die intriges en door ons met naam en rugnummer zijn opgevoerd. Reacties uit de oh zo objectieve msm? Natuurlijk niet. Dat zijn nou juist de bewakers van eerdergenoemde rotsige bodem.
Reacties uit politiek Den Haag? Ook noppes. Waarschijnlijk too hot to handle. Wil niet zeggen dat wij ons moede hoofd op de rits van onze pantalon gooien. Zo zijn wij niet getrouwd. Daarom nu het langverwachte vervolg over de nucleaire onderhandelingen tussen een zware Nederlandse afvaardiging, een even zware Middenoostelijke tegenhanger en... Amerikanen. In Beiroet. (JP)

De nucleaire onderhandelingen op Cyprus (3)
Het vervolg in Beiroet

(door Peter van Haperen)

De onderhandelingen op Cyprus gingen over levering van materiaal aan bepaalde Arabische landen om kernwapens te produceren, met als drogreden, het doel om de agressie van Israël te beteugelen. Maar waarschijnlijk was de echte reden om de belangen van Hollandia Kloos en Ballast Nedam te versterken. Onze toenmalige "de facto"-premier Ruud Lubbers (1) wist, als lid van de interdepartementale ‘Stuurgroep Nucleair Beleid’ alles van de Nederlandse nucleaire mogelijkheden, hij was bij alle vergaderingen aanwezig, maakte zelf de notulen en schreef ook het concept voor de adviezen die de Stuurgroep uitbracht aan de minister-president. Ongelooflijk maar toch waar, Ruud Lubbers gaf namens de Stuurgroep Nucleair Beleid, advies aan zichzelf, de almachtige minister-president Ruud Lubbers. Maar Lubbers stond er niet alleen voor, hij kon bij de onderhandelingen op Cyprus vertrouwen op de steun van zijn twee vertrouwelingen, broer Paul en defensiespecialist Gerard Peijnenburg.

Cyprus was overigens geen succes. Het gezelschap dat bij de onderhandelingen was betrokken was te gemêleerd, er waren teveel andere belangen, twistpunten en tegenstellingen. Degenen die echt wilden onderhandelen, hielden zich in, omdat ze niet wilden dat bepaalde landen lucht kregen van hun interesse in nucleaire materialen. Dat gold met name voor Israël via zijn ‘Jumpers’ (in Israël gestationeerde katsa’s die steeds voor korte tijd in het buitenland werkzaam zijn). Deze Jumpers, hadden lucht gekregen van de Arabische activiteiten op Cyprus en zochten naar informatie. Hoog tijd voor het gezelschap om te gaan verkassen en de onderhandelingen naar een hoger plan te trekken. Dat plan hield in om de groep te gaan beperken tot de belangrijkste partijen, landen met een daadwerkelijk belang op korte termijn. Het overleg werd afgebroken en de deelnemers werden naar huis gestuurd voor overleg met hun achterban of hun aanwezigheid nog wel nodig was op de nieuw vastgestelde locatie. Die nieuwe locatie werd Beiroet.

Beiroet, een stad waar reeds zes jaar een burgeroorlog aan de gang was. Ik kende Beiroet van een voorgaande missie, als een van de mooiste steden ter wereld met de bijnaam klein Parijs, met volle terrassen en eettenten herkenbaar aan de geur van kebab en manakish, met prachtige stadsparken waar verliefde stelletje denken dat het leven hen altijd zal toelachen. Nu was Beiroet de gevaarlijkste stad ter wereld. Het had een gewelddadig dodental van meer dan duizend mensen per maand, en het was een plaats waar Westerlingen samen met Amerikanen de meest begeerde doelwitten vormden. Dat is niet de meest ideale plek waar je als beveiligingsteam aan denkt. Lubbers en Peijnenburg zagen geen problemen. Rifat Assad, van de Syrische geheime dienst had hen laten weten dat hij persoonlijk instond voor hun veiligheid. Ondanks die garantie werden er veiligheidsmaatregelen genomen om onaangename verrassingen in Beiroet te voorkomen.

Als eerste werd besloten om Paul Lubbers en Gerard Peijnenburg niet rechtstreeks naar Beiroet te laten vliegen maar een omweg te maken via Cyprus-Larnaca om de aandacht van de Israëliërs af te leiden. Hun veiligheidsdiensten waren zeer alert op directe lijndiensten naar Beiroet, zeker als het overheidsfunctionarissen betreft. In Larnaca was een aansluitende vlucht gepland met een BAC-1-11 van Cyprus Airways. De vliegtijd van bijna een uur in een zeer lawaaiig vliegtuig met ongerust makende startgeluiden en een interieur uit de jaren 50, stelde onze landsvertegenwoordigers niet bepaald gerust op een goede afloop van hun Midden-Oosten avontuur. Maar dat bleek allemaal mee te vallen. Na een wat harde landing op Beiroet Airport, door het snelle aanvliegen om eventuele raketwerpers te misleiden, stapten wij uit de chaos van de terminal en kwamen terecht in de hitte en de kakafonie van in alle richtingen, over stoepen en wegafscheidingen, wegschietende auto’s en busjes. Een totale wanorde zonder zichtbare verkeersregels.

We werden opgewacht door de andere leden van het beschermingsteam die al eerder naar Beiroet vertrokken waren. Met drie door hen gehuurde auto’s vertrokken wij naar een beveiligd pand in het nabijgelegen kuststadje Byblos. Hier hadden we geen last van de veelvuldige mortierbeschietingen en de door milities en andere groeperingen opgeworpen grensposten.

De volgende dag na het ontbijt werden we opgehaald door een escorte van de ‘Arab Deterrent Force’, maar eigenlijk het Syrische leger. De officier die de leiding had stelde zich in het Frans voor als luitenant Aziz en vertelde dat zijn opdracht was om ons door de verschillende grensovergangen van Beiroet naar de vergaderlocatie te begeleiden. Onderweg kregen we een ontluisterend beeld van sloppenwijken, vluchtelingenkampen en totale vernietiging te zien. De straten waren leeg, enorme gaten in de muren, geen ramen meer in de sponningen, de meeste woningen doorzeefd met kogels, losgeslagen balkons her en der midden op de straat. Een kapotgeschoten stad, verdeeld tussen het christelijke Oost-Beiroet en het islamitische West-Beiroet, met een grens tussen beide gebieden die bekend stond als Groene Lijn, met drie grensposten tussen beide gebieden, die vaker niet dan wel open waren. Met ons escorte waren de grensposten geen probleem. De grenspost Simone was bezet door het Syrische leger zodat we zonder vertraging door konden rijden. Ook de militiegrensposten op de route waren door het leger ontmanteld, zodat we in ‘no time’ op onze bestemming aankwamen, een ommuurde stadsvilla in de buurt van de Amerikaanse ambassade, met rondom wachtposten en zelfs een pantserwagen om eventuele aanvallen te doorstaan. De Lubbers-getrouwen waren erg onder de indruk en zelfs wat geïntimideerd.

Niet het beste startpunt voor belangrijke onderhandelingen en belangrijk waren ze. De groep was in vergelijking met Cyprus gedecimeerd. Aanwezig waren: uit Nederland, Paul Lubbers en Gerard Peijnenburg; uit Syrië, Rifat Assad, gesteund door de Palestijn Hassan Zubaidi; uit Libië, Abuzed Omar Dorda en Moussa Koussa; uit Iran, Hashemi Rafsanjani en ene Moussavi, niet de premier; uit Amerika, Richard Secord en Bill Goode, een Amerikaans zakenman, die gelijk de leiding nam van het gezelschap.

Zoals u nog wel zal weten gingen de onderhandelingen over door Urenco-Nederland te verrijken uranium dat aan Iran en Libië geleverd zou worden door Amerikaanse bedrijven. De uraniumdeal was onderdeel van een wapendeal met Iran. Rond die deal, speelden de beloftes mee die gedaan waren aan Iran, waardoor er een einde zou komen aan de gijzeling door Hezbollah van Amerikaans ambassadepersoneel in Teheran. Syrië was met een miljardenbedrag aan de onderhandelingstafel gelokt voor bemiddeling tussen de verschillende partijen zodat ieder zijn verplichtingen zou nakomen. Ja, het ging echt om miljardenbedragen, alleen al Hassan Zubaidi en president Hafiz al-Assad werden verblijd met 2,5 miljard dollar. Dat te incasseren was wat moeilijker, met een dubieuze rol van Belgische banken, maar hier kom ik later op terug.

Lubbers c.s. zouden, behalve compensatieorders en faciliteiten, ook nog een bedrag van meer dan 10 miljard dollar weggesluisd hebben. De Amerikaanse zakenman Goode bleek een formidabele onderhandelaar en zette de verschillende partijen tegen elkaar op en wist zo tot compromissen te komen. Of het allemaal klopt? Ook nu weer geen notulen, wel veel afgeluisterde gesprekken, wanneer de onderlinge partijen aan het overleggen waren welke insteek ze gingen volgen. Hoe die verhalen dan de wereld in komen? In de wereld gebracht door het roddelcircuit van de beveiligers. De gegevens die ze juist moeten beschermen.

En die Amerikaanse zakenman? Een jaar later bracht ik een bezoek aan de National Security Council om te praten over een geplande coup in Suriname. Bij de balie was men bezig een bezoekerspas voor mij te regelen toen ik een bekend persoon voorbij zag komen, Bill Goode. Ik riep zijn naam: “Meneer Goode, meneer Goode.” Toen hij zich omdraaide zei ik, in het Engels: “Goedemiddag meneer Goode. Ik had u hier niet verwacht?” Goode keek me wat onthutst aan en zei: “Ik weet niet wie u bent, maar u vergist zich. Mijn naam is, Oliver North!"

(1) Zie de Wikipedia-pagina over Ruud Lubbers