Segregatie, helemaal zo gek nog niet

Opperwezens beledigen, of zelfs maar afbeelden, schijnt anno 2006 de bom te zijn. Helaas moeten we dat nog letterlijk nemen ook. Terwijl ik dit schrijf is de moeder aller cartoon-oorlogen nog vers.

Door Steven de Jong

Zojuist is de Deense ambassade te Syrië in de hens gezet. Op internet zie ik voor het gebouw een woedende menigte, terwijl een brandweerman een lullig straaltje op de vuurzee richt. Nog mis ook. Het is bedroevend te constateren dat vanuit de moslimwereld een cartoon meer protest oproept dan aanslagen die reli-fanaten uit naam van Allah plegen. Ik denk dan: wie drijft nou meer de spot met de islam? Terroristen of Deense cartoonisten?

religie en individu
Sommige publicisten menen dat de moslimwereld in een identiteitscrisis verkeert. Ik geloof daar niet zo in. Volgens mij wordt de identiteit van moslims juist te sterk bepaald door hun culturele afkomst en geloof. Identiteit wordt bij moslims niet zozeer door genen of zelfontplooiing gevormd, maar door de religie en cultuur van de gemeenschap. Religie en individu worden als het ware samengesmolten. Het verklaart waarom moslims zich als collectief gekwetst voelen door de spotprenten.
Het meest onverstandige antwoord op dit probleem wordt gegeven door de nationalisten en conservatieven. Zij zien vreemdelingen als ondermijnende krachten van de westerse cultuur en verwijzen daarbij naar de teloorgang van "geborgenheid", de "eigenheid" en zelfs "zuiverheid" van de samenleving en het volk. Volgens de filosoof Dirk Verhofstadt beschouwen zij devotie, zelfopoffering, zelfverloochening en plichtsbesef tegenover de volksgemeenschap als positieve, zelfs noodzakelijke waarden. Net als islamitische regimes dringen zij de samenleving een identiteit op; een nationale identiteit. De VVD verloochent zelfs haar liberale grondslag in haar ideologische integratiepolitiek van normen en waarden.

Surinaams succes
Het is vechten tegen de bierkaai: we kunnen iemands keuze voor cultuur of religie, in hoeverre die nu uit vrije wil is of niet, niet ongestraft ontnemen. Beter is om die keuze enerzijds te respecteren en anderzijds individuen in die gemeenschappen extra te stimuleren tot zelfontplooiing van hun unieke kwaliteiten en persoonlijkheden. Dat dit succes heeft, hebben de Nederlandse, veelal islamitische, Surinamers bewezen die de afgelopen jaren massaal emigreerden naar Engeland. Waar ze in Nederland faalden, daar slagen ze aan de andere kant van de Noordzee als ondernemende, hardwerkende burgers. Aldaar worden ze niet gemaand tot integratie, maar krijgen ze de vrijheid om als individuen binnen de groep een volwaardige sociaal-economische bijdrage te leveren. Hun aanwezigheid leidt, in tegenstelling tot Nederland, daar niet tot spanningen tussen bevolkingsgroepen.

Terugkomend op de cartoon-oorlog. In wezen gaat het debat, voor zover het nog een debat te noemen is, om de vrijheid van meningsuiting versus de godsdienstvrijheid. Burka's, en in mindere mate hoofddoekjes, worden door nogal wat autochtonen gezien als een provocatie tegen de westerse cultuur. Anderzijds wordt de integratiepolitiek nogal eens opgevat als een aanval op het geloof; zoals ik al zei, bij moslims lijken geloofsbeleving en individuele expressie met elkaar versmolten te zijn. Een strikte scheiding aanbrengen tussen de private geloofsbeleving en het "publieke burgerschap" valt daarom niet zonder hevig structureel verzet op te dringen. Verzet dat zich naar goed islamitisch gebruik in het smijten van stenen uit, zoals we zagen in die zwaar middeleeuwse beelden die ons de afgelopen dagen vanuit Syrië en Libanon bereikten.

Segregeren
Misschien wordt het daarom tijd om de ideologische politiek te vervangen door pragmatische, autonome politiek. Laat die zwarte wijken maar komen, zo ook die zwarte scholen en kap eens met die inburgeringscursussen. Waarom verzetten we ons hier zo tegen segregatie? In New York voelt iedereen zich New Yorker, maar is de samenleving volledig gesegregeerd in gemeenschappen: in Italiaanse, Joodse, Chinese, Afro-Amerikaanse, Caribische en Arabische wijken. De "New Yorkse identiteit" staat gelijk aan verscheidenheid, leven en laten leven.
Wanneer we streven naar een sociaal-economisch gezonde samenleving, waarin mensen zichzelf kunnen bedruipen, kunnen we het beste onze pijlen richten op de autonome ontwikkeling van soortgelijke culturele, gesloten gemeenschappen. Gemeenschappen binnen een samenleving. Wie ervoor kiest om zich te onderwerpen aan een gemeenschap en niet aan "de natie", moet die ruimte geboden worden. In Engeland werkt deze aanpak (beter gezegd: non-aanpak), in New York ook, dus waarom niet in Nederland?
Weinigen zullen dan meer de behoefte of noodzaak voelen om de eigen cultuur te laten wedijveren met een andere cultuur. Laten we ons er dus maar bij neerleggen dat de skyline van Rotterdam binnen niet al te afzienbare tijd gedomineerd wordt door minaretten, dat gereformeerden zich terugtrekken op de Veluwe. Zolang ik me als verdorven westerling en ongelovige hond van geen van beiden wat hoef aan te trekken, vind ik alles best.

(dit artikel hebben we overgenomen eurodusnie.nl)

Dit artikel is verschenen in Kleintje Muurkrant nr 411, 3 maart 2006